..........................................................................
       Bugün Bursa'nın mazisini canlandırmak ne kadar güç. Ve geçen her gün bu işi biraz daha güç hale sokmaktadır. On iki yıldan beri Bursa'dayım; ilk geldiğim zamanı şöyle bir hatırlayınca hayretler içinde kaldım. Şehrin fizyonomisini önemlice değişmiş buldum. Bugün, değil beş altı asırlık, on beş yirmi yıllık bir mazinin canlandırılması bile imkansız hale gelmiştir.
      Tarihin kıymetli vesikaları mahiyetinde olan yüzlerce eser devrimin selleri önünde yuvarlanıp gitmiştir. Bu eserleri değerli veya değersiz olmaları bakımından düşünmüyorum. Fakat geniş zamanlarda vuku bulmuş olan herhangi bir tarihi olayın dekorunu tespit edecek elimizde hiçbir şey yok.
      Mesela:
      Abdülaziz Bursa'ya geldiği zaman hangi evde misafir olmuştu? Ahmet Vefik Paşa'nın açtığı tiyatro nerede idi ve nasıl bir bina idi? Süleyman Nazif hangi kahvede otururdu?
      Atatürk ilk Bursa'ya geldiği zaman hangi hükümet konağına şeref vermişti?
      Hondi Hatun mektebi nasıl bir bina idi? Her gün dinamitlerle, bombalarla kıymık kıymık koparılarak ortadan kaldırılan Alboyacılar hamamı nasıl bir hamamdı? eynebey camii, bilmem ne camii, ne medresesi nerede?
      Toprağında birçok büyükleri barındıran Deveciler mezarlığı nerede?
      On yıl kadar önce Hamzabey mezarlığına gitmiş, orada dört asırlık taşlar görmüştüm. İki yıl önce yine gittim, eski mezarlıktan pek az bir şey kalmış. Zeyniler mezarlığı da aynı durumda. Orada nasılsa bir hayırseverin himmetiyle yeniden yapılmış olan Molla Hüsrev'in merkadine gitmek için, taşlar, dikenler, çalılar, çamurlar içinden güçlükle geçmek icap ediyor.
       .........................................................
      Bursa'nın maziden kalan bütün eserlerini toplamak gerek; bir taş parçası, bir yazı, bir parşömen, bir vazo, bir mintan, bir şalvar, bir dokuma, bir bıçak, bir kapı mandalı, bir oya, bir eski ev sofası, penceresi veya kapısı, köprü kemeri... Ne varsa, hepsinin toplanması lazım. Mezarlarımızda ne kadar yazılı taş varsa, hepsinin tarih sırasıyla defterlerinin tutulması lazım.
     Zararın neresinden dönülürse kârdır. Tarih seven arkadaşların hemen bu işe başlamalarını gönül ne kadar istiyor.