|
Celal Bayar Evleri'nin Yapılışı |
 Bursalı CumhurbaşkanıGemlik Atatürk ParkıBursa Arşivi
|
Celal Bayar İktisat Vekili iken, köyüne içme suyu getirmiş ve Gemlik şosesini yaptırmıştır. 1954'te Umurbey'de belediye teşkilatı kuruldu. Aynı dönemde Yapı Kredi Bankası açıldı, açılışta Celal Bayar 100 liralık hesap açtırdı. Umurbey örnek köy kapsamına alındı. Evlerinin restore ettirilmesi düşünüldüyse de sonradan bu proje rafa kalktı. Umurbey'in Gemlik'e bakan yamacında Celal Bayar Evleri adı verilen aynı mimari yapıda 265 adet bahçeli evin (banka evleri) temeli 1956'da atıldı, 1960'da bitirildi. Sahiplerine teslim edilmesi 1966'yı buldu. Bugün düzenli yerleşimi ile Umurbey'in en güzel mahallelerinden biri olarak göze çarpan bu mahallenin ilk yıllarında çeşitli zorluklarla karşılaşılmıştı. TBMM tutanaklarından aktarıyoruz...
Bursa Milletvekili Sadrettin Çanga'nın, Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası eliyle, Gemlik'in Umurbey köyünde, köylülere verilmek üzere yaptırılan evlere dair Ticaret ve İçişleri Bakanlarından sözlü sorusu (6/259) BAŞKAN — Sayın Çanga buradalar. İçişleri Bakanı yoktur. SADRETTİN ÇANGA (Bursa) — Ticaret Bakanı cevap verebilir. BAŞKAN— O halde soruyu okutuyorum: Millet Meclisi Yüksek Başkanlığına: Aşağıdaki sorumun sözlü olarak Ticaret, İçişleri Bakanları tarafından cevaplandırılmasına aracı olunmasını saygı ile arz ve rica ederim. 3.4 . 1962 Bursa Milletvekili Sadrettin Çanga T. C. Ziraat Bankası marifetiyle Gemlik'in Umurbey köyünde, köylülere verilmek üzere yaptırılan evler : 1. Kaç adettir? 2. Kaç tiptir ve beheri kaç liraya mal olmuştur? 3. Bu evlerin köylüye tevzi şartları nelerdir? 4. Yapıldığı tarihten bu yana kaç adedi köylüye verilmiştir? 5. Şayet verilmemiş veya verilememişse bunun sebepleri nelerdir? 6. Bu evler için ilgililerce ne düşünülmektedir? BAŞKAN — Sayın Ticaret Bakanı, buyurun. TİCARET BAKANI İHSAN GÜRSAN (İzmir) — Sayın arkadaşlar, Bursa Milletvekili sayın Sadrettin Çanga'nın sorularından bakanlığımı alâkalandıran kısımlarına cevaplarımı arz ediyorum: 1. T. C. Ziraat Bankası marifetiyle Gemlik'in Umurbey köyünde, köylülere verilmek üzere yaptırılan evlerin miktarı 260 adettir. 2. Bu evler 3 tip üzerinden yapılmış ve 9.9.1961 tarihinde katî kabulleri de yapılarak kesin hesaplarının çıkarılması hususunda çalışmalara başlanılmıştır. Tipi Vasfı Adedi Takribi Maliyeti 1- 2 odalı tam bodrumlu 41 54310 TL 2- 3 odalı tam bodrumlu, 2 katlı 85 79070 TL 3- 4 odalı tam bodrumlu, 2 katlı 63 87729 TL 4- 3 odalı yarım bodrumlu 50 68382 TL 5- 4 odalı yarım bodrumlu 21 74677 TL Bu evler köylülere 15 ilâ 20 yıl gibi uzun vade ve % 5 faizle tevzii derpiş edilmiştir. 3. Yapıldığı tarihten şimdiye kadar köylüye hiçbir bina teslim edilmemiştir. Binaların köylüye teslim edilmemesinin sebebi, maliyetlerinin çiftçi tarafından çok yüksek bulunmasıdır. Köylü ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle yapılmış olmasına rağmen maliyetlerinin yüksekliği dolayısıyla maksadına tahsisi kabil olamayan bu evlerin, bankayı zarara uğratmayacak bir şekilde tasfiyesi için muhtelif teşebbüslerde bulunulmuş, bu arada, resmi daire ve müesseselere satışı çareleri aranıldığı gibi arzu eden vatandaşlara da müsait şartlarla intikal ettirilmesi hususu üzerinde durulmuştur. Satışı teşvik için evlerin maliyet fiyatı üzerinden 15 - 20 yıl vade ile verilmesi ve %3-5 gibi cüzi bir faiz uygulanması düşünülmektedir. Diğer taraftan istimlâke tâbi tutulmakla beraber inşaat imkânı bulunamayan arsalarla henüz yıktırılmamış olan gayrimenkullerin eski sahiplerine alındıkları bedelle iadesi için teşebbüse geçilmiştir. Söz konusu evlerin banka menfaatleri de dikkate alınmak suretiyle kısa zamanda elden çıkarılması hususunda mevcut bütün imkânlardan faydalanılacağı şüphesizdir. Maruzatım, bu mevzuda bugün için bu kadardır, hürmetlerimle. BAŞKAN — Sayın Çanga. SADRETTÎN ÇANGA" (Bursa) — Sayın arkadaşlarım, çok sayın Ticaret Bakanının verdiği cevaba cidden müteşekkirim. Soruyu buraya getirişimizin sebebi, 1961 yılında inşaatı biten ve aynı zamanda da kabulü katisi yapılan bu evlerin akıbetinin ne olacağım anlamaktan ibaretti. Sayın Bakan bu mevzuda birçok tedbirler aldıklarını ileri sürdüler. Bunların bir an evvel gerçekleşmesini elbette gönül arzu eder. Bizim de aklımıza gelen tedbirler şunlardır: Umurbey'i görenler oranın bir zeytin köyü, Bursa havalisinin de büyük bir zeytin deposu olduğunu hatırlayacaklar. Bu evler, yapılırken, tam dokuz bin zeytin ağacı istimlâk edilmiştir. Bir zeytin ağacının değeri ortalama olarak 600 - 1500 lira arasında değiştiğine göre, istimlâk için ödenen paranın yekûnu kolayca anlaşılır. Ayrıca köylünün bu evler için ilgi göstermemesine, rağmen bu evlerin yapılıp bitirilmiş olması, şu an içinde belki bir kazanç sayılabilir. Ancak, madem ki, bu evler köylülere verilmek üzere yapılmıştır, buna karşılık, orada yaşayan köylüler bu evleri âdeta bir nevi boykot etmişlerdir. Yapılacak şey evvelâ Ticaret Bakanlığının bu evleri köylüye tevzii hususunda ciddî bir çalışmaya girmesidir. Madem ki bu evler köylüler için yapılmıştır, 20 senelik vade yerine 30-40 sene vadeyle bu evleri mutlaka köylüye vermelidir. Şayet bu olmadığı takdirde, Umurbey'i görenler oranın şirin bir köy olduğunu da bilirler. Turistik bakımdan hakikaten güzel bir yerdir. Turizm hareketlerini değerlendirmek bakımından bu evler bu işe tahsis edilmelidir. Bu da olmadığı takdirde yapılacak şey; yazın dinlenmek, tatilleri geçirmek için sayfiye yerleri olarak muhtelif teşekküllere, memurlara, öğretmenlere tahsis ve kiraya verilerek bu evlerden istifade çaresi düşünülmelidir. Sayın Bakan, bu evleri isteyen vatandaşlara satmak hususunda bir anlaşmaya vardık, dediler. Gemlik'e gittiğimiz zaman, oradaki temasımızda anladık ki, bu evleri satın almak isteyen birçok vatandaş vardır, fakat satış muamelesi, yapılmamaktadır. Bu hususu bakanın dikkatine arz eder ve verdikleri cevaba tekrar teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla. 2 sene sonra aynı konudaki görüşmeler 22.1.1964 TİCARET BAKANI FENNİ İSLİMYELİ (Balıkesir) — Bursa Milletvekili Sayın Sadrettin Çanga'nın Gemlik, ilçesinin Umurbey köyünde Ziraat bankasınca yaptırılan evlerin durumu hakkındaki sorularına cevabımı arz ediyorum : Ziraat Bankasınca Gemlik ilçesinin Umurbey köyünde yaptırılan evlerin 5 yıldan beri tabiatın tahribatına terk olunduğu ifade edilerek, bu evlerin köylülerin istifadesine terk edilmesi hususunda ne düşünüldüğü sorulmaktadır. Ziraat Bankasınca Umurbey'de 260 adet köy evi ve işletme binası yaptırılmıştır. İnşaata 5.9.1957 tarihinde başlanılmış, muvakkat kabul 1960 yılının Haziran ayında yapılmış, kesin kabulü de 1961 yılının 9 ncu ayında mümkün olmuştur. Eldeki rakamlara istinaden, beher evin maliyeti, tipine ve genişliğine göre 56 ilâ 90 bin lira arasında bulunmaktadır. Evlerin büyük ve geniş şekilde yaptırılması ve inşaatın uzaması, şüphesiz ki, maliyetlerin artması için birer unsur olmuştur ve netice itibariyle bu maliyetler, müstahsilin ödeme gücünüm üstüne çıkmış ev şimdiye kadar bu evlerin müstahsıla intikal ettirilmesi imkân dâhiline girememiştir. Halen bankanın zararını tevlid etmemesi, ve çiftçilerin ödeme güçlerini aşmaması hususlarını bağdaştıracak tarzda meseleye bir hal tarzı bulunması hususunu Ziraat Bankasına tevdi etmiş bulunmaktayım. Bu cümleden olarak, faiz haddi % 5 ten %3e indirilmiştir. Vadenin daha uzun bir devreye yayılması hususu da incelenmektedir. Netice olarak banka ve çiftçilerin menfaatlerinin en uygun bir tarzda bağdaştırılması ve maliyetlerinin arz ettiğini esaslar dairesinde tekrar incelenmesi için Ziraat Bankasına gereken talimat verilmiş bulunmaktadır. Teşekkür ederim. BAŞKAN — Buyurun Sayın Çanga. SADRETTİN ÇANGA (Bursa) — Muhterem arkadaşlarım, sözlü sorumda da ifade ettiğim veçhile, aşağı yukarı, bundan tam iki sene önce konuyu bu kürsüye getirmiştim. O zamanki Ticaret Bakanı olan arkadaşımız, meselenin üzerine ehemmiyetle eğileceklerini ve hakikaten tabiatın tahribine terk edilmiş bulunan ve bedeli de aşağı - yukarı 21 milyon liraya baliğ olan bu evlerin, bir an önce köylülerin istifadesine verilmesi veyahut da o zaman da işaret ettiğim üzere, turizm alanında faydalı hale getirilip getirilmemesi hususunu düşüneceklerini ve o yolda yetkililere talimat vereceklerini beyan etmişlerdi. Aradan iki sene geçmiştir. Görüyorum ki, şimdiki Ticaret Bakanı Sayın Fenni İslimyeli konunun üzerine ciddiyetle eğilmiş ve alınması gereken tedbirlerin tatbik edilmesi için ciddiyetle emir vermiştir. Köyde yaptığımız tetkikatta, köylü, bu evleri, tespit edilen fiyatlarla sureti katiyede almamak kararındadır. Köylüyü bu evleri almaya mecbur kılacak kanuni bir hüküm de olmadığına göre, 21 milyon liranın aşağı - yukarı 5-6 yıldan beri toprağa gömülü kalmaması için, kanaatimiz evlerin yeni baştan kıymetlerinin takdiri cihetine gidilmesidir. Çünkü sayın bakanın da söylediği gibi, üç tip ev vardır. En aşağısı 56 bin, sonra 70 bin, en sonu 90 bin liradır. Umurbey köyü varlıklıdır ama ne kadar varlıklı olursa olsun, 90 bin lira verip köylünün eve girmesine imkân yoktur. Son gezimizde gördük ki, bunlar harabe haline gelmiş durumdadır. O itibarla, ricam, vakit kaybetmeksizin, bu evlerin yeni baştan, köylünün satın alma gücüne uygun bir şekilde fiyatlarının takdir edilmesidir. İkincisi; Sayın Bakan, tedbir olarak söylediler; faiz hadlerinin indirilmesi çok isabetli bir tedbirdir. Bir de ekspertiz komisyonundan sarfı nazar edilmesi suretiyle fiyatlar düşürülürse, köylümüz hakikaten kendisine yapılan bir hizmetin karşılığını almak iktidarına kavuşmuş olur. Sayın Bakanın buradaki sözlerini bir taahhüt olarak kabul ediyorum. Birkaç gün sonra Bursa'ya gittiğimde hemşerilerime bu taahütü bir müjde olarak ulaştıracağım. |
