Söyleşi: Barbaros KOÇANALI
- Mesut DEMİR
Mimarlar Odası Bursa
Şube Başkanı Nizamettin Kaya, Bursa'nın 2023 vizyonunu değerlendirdi.
-2023'te nasıl bir Bursa öngörüyorsunuz?
-Bursa'nın geçmişini görmeden geleceğini algılamamız zor olabilir.
Osmanlı'ya başkentlik yapmış bir kent. Osmanlı dönemi ile Cumhuriyetin
kuruluş yıllarında Bursa'da önemli yapılar yapılmış. 1960 sonrası
sanayileşme ve göç etkisiyle Bursa'da göç etkisiyle planlama yapılamadığı
için kaçak yapılaşma oluşmuş. Planlı alanlarda da yapılanma çıkmış. Biz
Mimarlar Odası olarak yapılaşmanın Bursa'ya yakıştığını düşünmüyoruz.
Bursa'da çok iyi yapılar yapılabilirdi ama elimizdeki kent bu. 2023 Bursa
fotoğrafına bakacak olursak, Bursa güneyinde bir Uludağ bulunan, kuzeyinde
ovası bulunan, diğer tarafta denizle bağlantısı olan fiziksel olarak çok iyi
bir yerde. Bursa aynı zamanda termal alanda bulunması nedeniyle eskiden çok
değerli bir yerdeydi ancak bu değeri kaybetti. Mimarlıkta asıl olan yaşamı
planlamaktır. Van depremi sonrası ortaya çıkan kentsel dönüşüm Bursa için
bir şans olabilir, eğer doğru yönetemezsek şanssızlık da yaratabilir.
Kentsel dönüşü yaparken 2023 hedefini ortaya koymak lazım.
-Bursa'da planlama doğru yapılıyor mu?
-Planlama çok
önemli. 1/100 binlik Bursa'da plan yapılıyor. Bursa'nın geleceği ile ilgili
planlama sürecinde mimar arkadaşlar da yer alıyor. Burada yapılan planlar
daha sonra bozulabiliyor. Eğer 2023'e dair iyi bir planlama yaparsak, siyasi
irade de bunun arkasında durursa bu planlar sağlıklı bir şekilde olur ve
Bursa ileriye doğru yol alır. Ancak bu süreçte bazı faktörler olabilir.
İstanbul-Bursa-İzmir otoyolunun Bursa'da geçiyor olması. İstanbul yapıya
doydu, kendisini taşıyamayacak konumda. Bursa alternatif olarak bu
yoğunluğun bırakılabileceği bir kent.
-Bursa'da beklenen
yoğun nüfusun kente etkileri ne olur?
-2023'te Bursa'nın 8
milyon gibi bir nüfusa sahip olması bekleniyor. Bugün rakamlara bakarsak 3
katı gibi bir rakam. Bursa'nın fiziksel yapısı bunu kaldıramaz. Bursa'da
buna göre alanlar belirlenip bu alanlara kayma yapılabilir. Özellikle tarım
alanlarında çarpık yapılaşma çekilerek Bursa bir ölçüde daha yaşanabilir
hale getirilebilir. Çevre yolunun etkileri birçok alana yayılacaktır. Böyle
olunca İstanbul'a ulaşmaktansa Bursa ulaşmak daha iyi bir hale gelebilir. Bu
bir fırsat olarak da değerlendirilebilir. Sonuçta yoğunluk olan yerlerde
değerler artar ve rant ortaya çıkar. Bu yapılaşma iyi yönde kullanılabilirse
bunun avantajları da oluşabilir. Bizim isteğimiz çocukların çocukluğunu,
yaşlıların yaşlılığını yaşayabileceği, işlerinde çalışanların işlerine çok
rahatlıkla gidip gelebileceği, yaşanabilir bir ortam yaratmak. Bursa'nın
yeşilinin aktif olarak kullanılması çok önemli.
-Bursa 2023'e
nasıl hazırlanmalı?
-Ülkemizde enerji ile ilgili yeni
yaklaşımların da ön plana çıkması gerekiyor. Güneş ve rüzgar enerjileri gibi
yasal, destekleyici çalışmalar yapılması lazım. 2023'te Bursa'da ne hayal
edebiliyoruz? Bursa aslında su kenti ama maalesef kent içerisinde biz bu
suyu yaşayamıyoruz. Sanayide ise teknoloji yoğunluğu olan bir sanayi önemli.
Son dönemde otel yatırımları oldu. Artık sanayinin Bursa dışına aktarılması
2023 hedeflerinin arasında olmalıdır. Bursa üniversite konusunda da ciddi
atılımlar yapmalıdır. Bugün Eskişehir, üniversite konusunda Bursa'dan
oldukça ileridedir. Yani Bursa'nın çevresel ve kültürel değerleri
topladığımız zaman, teknoloji yoğunluğu olan bir sanayi kurarak Bursa'yı
2023 yılına hazırlayabiliriz.
-Kentsel dönüşüme mimari açıdan
baktığınızda nasıl yorumluyorsunuz?
-Dönüşüm aslında sadece
fiziksel yenilenme olarak gözüküyor. Dönüşüm aslında o bölgedeki sosyal ve
yaşamın dönüşmesi, ticaretin dönüşmesidir. Dönüşümde katılımcı bir dönüşüm
olması gerekir. Bununla ilgili belediyelerle birlikte akademik odalar, sivil
toplum kuruluşları, sosyologlar da içinde yer almalı. Ortak akılla
yürütülürse dönüşüm sağlıklı olarak gerçekleştirilebilir. Daha önceki
kentsel dönüşümler TOKİ ile birlikte yapıldı. Bu yapılacak dönüşümün mutlaka
kamusal alanının da yaratılacak oluşumda projelendirme çalışmaları
içerisinde mutlaka yer almalıdır.
-Kaçak yapılaşmada
istenilen duruş sergileniyor mu?
-Kaçak yapılaşma ile ilgili tek
sorun hileli parselli satışlar oldu. Belediyeler de bu konuda istenilen
iradeyi sergileyemediler. Bence yasalardan çok kamuoyunun duyarlılığı ve
siyasetin duruşu çok önemli. Artık geleceğimizi ipotek altına alacak, orada
yaşayan insanlara da kötü ortamı oluşturmamak çok önemli. Kaçak yapan bir
kişi ihtiyacı olmadığı halde kaçak kat yapıyor. Bursa'da belediyelere meslek
odaları kaçak yapılaşmaya karşı sonsuz destek veriyor. Açıkçası bundan
öncekilere bakarsak böyle bir umut görmüyorduk ancak, bu dönemde umut ışığı
gösterecek yaklaşımlar da var, bunlar desteklemeli.
-Depremlerde yıkılan binaların mimarlıkla ilgili boyutu nedir?
-Bursa'da çok önemli değerler, Osmanlı dönemi mimarilerin korunması önemli.
Bugün biraz daha planlama konusunda anlayış göstermeye başlıyor.
Belediyelerin kentsel bakış açısı olmalıdır. Mimarlıkla ilgili yasa mutlaka
gerekiyor. Türkiye'de meydana gelen ve çok can yakan depremlerle ilgili
müteahhitlik hizmetini çok kolay yapılabilmesidir. Bunun da mutlaka
engellenmesi gerekir. Bugün devletin her kurumunda görev yapılabiliyor ama
mimarlık için aynı şeyler geçeli değildir.
Kaynak:
www.bursadabugun.com
