Bursa ve Fransızlar

Bursa'nın Mimarisi

Bursa'nın Yapıları

    Bursa'nın merkez Hocaalizade Mahallesi’nde Necatibey Kız Meslek Lisesinin karşısında bulunmaktadır. Tanzimat’tan sonra Osmanlı İmparatorluğunda faaliyet gösteren ilk misyoner organizasyonu olan ve aşağıda da görüleceği üzere Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinde "Fi Dö La Şarite","Döşarite", "Sen Vinsen dö Pol" isimleriyle geçen "Filles de la Charite" misyonuna mensuptur. "Soeurs Saint Vincent de Paul" olarak da adlandırılan misyon, 1617 yılında St. Vincent de Paul tarafından fakir ve hastalara yardım amaçlı olarak "charite" adıyla faaliyet göstermeye başlamış, 1633'te ise Louise de Marillac önderliğinde "Filles de la Charite" misyonu kurulmuştur. İlk olarak İstanbul’da çalışmalarına başlayan misyon, Bursa'da da Fransız Kilisesi eliyle faaliyetlerine devam etmiştir. Bir diğer adının Santa Maria olduğu belirtilen kilise binası, Edmond Dutemple'a göre 1880'de yapılmış olup, 1881 tarihinde de bu arazide bir barınak (manastır), bir yetimhane ve bir de kız okulu açılmıştır.

    Kompleks içinde yer alan Kilise, yetimhane, manastır, muayenehane, iş odası, hastahane ve kız çocuklarına mahsus mektep yapılarından günümüze sadece Kilise binası ulaşabilmiştir. Kilise binasının inşaatı Filles de la Charite Misyonu, dekorasyonu ise Assomptionist tarikatları tarafından ve 1927'deki dekorasyonu ise Rahip Prosper Lamerand ve bir Rus ressam tarafından yapılmıştır. Kilise, mimari anlamda kısaca "pişmiş tuğla üzeri sıvalı ve Marsilya kremidi ile örtülü ahşap çatılı" olarak tanımlanmıştır. Narteks, ana kilise mekânı ve apsis, boyuna düzende tek nefli olarak tasarlanan bir plan şemasına sahip kilisenin planını belirlemektedir. Cepheleri sade ve basit olan yapıya, giriş ve pencere açıklıklarıyla hareket kazandırılmıştır. Kuzeybatı ve güneydoğu cepheleri benzer olan yapıda, üzerinde çatı kiremidi bulunan ve tüm cepheyi dolanan bir saçak kornişi dikkat çeker. Dışardan bakıldığında yapının dikkat çeken başka bir noktası ise, beden duvarı üzerinde daralarak yükselen ve işlevsel olmayıp estetik amaçlı yapılan Gotik tarzda sekizgen planlı kademeli kuleler bulunmaktadır. Yapının gotik tarzdaki diğer elemanları ise ana kilise mekânının sivri kemerli pencereleridir. Kilisenin iç mekânları, sıva üzerine kalemişi tekniği ile yapılmış bitkisel ve geometrik motiflerle bezelidir.

Hüseyin Gürsel Bilmiş, Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Bursa'da Mimarlık Ortamı, Doktora tezi, 2000, s. 52-3)